»

Aleksander Fredro

( 1793 – 1876 )

„Przez rozum do serca”

Aleksander  Fredro  urodził  się w 20 IV 1793 roku w Suruchowie k/Jarosławia (zabór austriacki)  w  zubożałej rodzinie szlacheckiej, która dzięki  gospodarności  ojca - Jana          i hrabiny Marianny Dębińskiej wzbogaciła  się  i  uzyskała  austriacki tytuł hrabiowski.  Fredro kształcił się w domu, był samoukiem. Miał 6 braci i 3 siostry.  W 1809 r. na ochotnika wstąpił do szeregów  dowodzonych  przez księcia Józefa Poniatowskiego i wziął udział          w wyprawie  Napoleona na Moskwę. Za bohaterską postawę otrzymał krzyż Virtuti Militari  oraz  order Legii Honorowej. Doświadczenia wojenne przedstawił                w pamiętniku  "Trzy  po  trzy"  oraz  kilku  komediach,  m.in.  w  "Damach  i huzarach".      W 1820 zmarł ojciec Fredry - Jan.  W  1828  r.  Fredro w wieku 35 lat poślubił  Zofię  Skarbkową.  W  powstaniu listopadowym  udziału nie wziął, ponieważ miał do niego stosunek niechętny. Jednakże   uczuciom   patriotycznym  dał  wyraz  w  pracach  Obywatelskiego Komitetu  Pomocy  dla Powstania, który został utworzony we Lwowie.        W latach 1832 - 1848 brał czynny udział      w życiu polityczno-społecznym Galicji, pełniąc  liczne  funkcje w reprezentacjach samorządowych i rządowych, m.in. w Sejmie Stanowym.

Fredro  nie  pisał  regularnie:  były  okresy  płodne  i  okresy milczenia. Najdłuższą  przerwę  spowodowało  poczucie  rozminięcia  się  z romantyzmem emigracyjnym   i   ostra   krytyka  dzieł  pisarza  przez  romantyków.   S. Goszczyński  zarzucał  pisarzowi  kosmopolityzm  i nie dopatrzył się w jego twórczości  ducha  narodowego.  W  latach 1818 - 1835 powstały takie dzieła Fredry,   jak   "Pan   Geldhab",  "Mąż  i  żona", "Cudzoziemczyzna",  "Pan Jowialski",   "Śluby   panieńskie",   "Zemsta",   "Dożywocie".   W  okresie milczenia  Fredro pisał niewiele i nic nie publikował.  Drugi okres twórczy to  lata  1855  - 1868. Powstają wówczas takie sztuki, jak "Wielki człowiek do   małych   interesów",   "Co   tu  kłopotu!",  "Ożenić  się  nie  mogę", "Rewolwer",  "Godzien  litości".  W  utworach  tych poeta położył nacisk na bogacenie  się  ludzi  reprezentujących  nowe  społeczne  siły oraz zmienił technikę  komponowania  postaci.  Fredro  był  także twórcą poematów, bajek ("Paweł i Gaweł", "Małpa w kąpieli"), opowiadań i aforyzmów.              W swoich komediach głosił kult miłości "przez rozum do serca". Był zwolennikiem wolnej, stałej miłości którą trzeba sobie wywalczyć.

Zmarł  15 VII 1876, w  okresie,  gdy  wyrosło nowe pokolenie, które mało go znało.  Hołd jego  talentowi  oddali  jednak  potomni. Sztuki Fredry, często wystawiane, zyskały  dużą  popularność.  Prochy  ich  twórcy  spoczywają  w  kościele w Rudkach koło Lwowa, dawniej posiadłości Fredry.